قاعده نَفیِ‌سَبیل قاعده‌ای فقهی است که اعلام می‌دارد «در دین حکمی تشریع نمی‌شود که باعث تسلط کافر بر مسلمان شود» به عبارت دیگر «خداوند هیچ حکمی وضع نمی‌کند که سبب تسلط کافران بر مؤمنان شود». در این مطلب اطلاعات بیشتری در این خصوص تقدیم شما خواهد شد.

قاعده نفی سبیل در ویکی شیعه (کلیک کنید)

بازخوانی قاعده نفی سبیل با رویکردی به اندیشه‌های امام خمینی(س)

قاعده نفی سبیل از قواعد مهم فقهى است که در نگاه مشهور فقها مستند به آیات قرآن، اخبار مستفیض و اجماع است. فقها در موارد بسیاری این قاعده را مبناى استنباط احکام شرعی قرار داده‌اند.  براساس مفاد این قاعده هرعملى که منجر شود کفار راهى براى سلطه و ولایت بر مؤمنان پیدا کنند حراماست. به مقتضاى این قاعده هر عقد و پیمان و هر معامله، ایقاع و قراردادى که موجب علو و برتریکفار بر مؤمنانشود اعتبار حقوقى ندارد. در این مقاله به بحث از مفهوم و مفاد قاعده نفی سبیل، موقعیت فقهی و مستندات آن در آیینه آرای فقهی و اصولی و اندیشه­های سیاسی و اجتماعی امام خمینی پرداخته شده و در نهایت برخی از فروع فقهی مبتنی بر این قاعدهتطبیق وتحلیل شده است. همچنین ضمن بحث از مستندات این قاعده مهم‌ترین مستند دلالی قابل اعتنای این قاعده درک عقل دانسته شده و تأکید می‌‌شود که مفاد این قاعده که تلازم حتمی با دو عنصر عزت و استقلال اسلامی دارد مورد درک عقل است و  تصورش تصدیق را به همراه دارد. تأکید بر توجه به اقتضای درک عقل در استناد به این قاعده و تفریع و تطبیق قاعده از دغدغه­های  نویسندگان این مقاله است. «رابطه ادله نفی سبیل با دیگر ادله»، «مرجع تعیین مصداق سلطه»، «اندیشه نفی سبیل و زندگی در جهان امروز» و «نفی سبیل و استقلال اقتصادی (ضرورت استفاده از تولید ملی و راهکار اقتصاد مقاومتی)» از دیگر مباحثی است که در چهارچوب اندیشه امام به آن پرداخته می­­شود.

این مقاله در پژوهشنامه متین به قلم آقایان مجید رضایی و محمد علی هاشمی به تحریر درآمده و منتشر گردیده است.

برای مطالعه این مقاله اینجا را کلیک کنید.

قاعده نفی سبیل در آرای فقهی

قاعده نفی سبیل که اعتبار آن برگرفته از کتاب و سنت است، در ابواب مختلف فقه کاربرد دارد. این قاعده در آثار فقهی عالم بزرگ، سید محمد کاظم طباطبایی یزدی ، (ره) به نحو چشمگیری بازتاب یافته است. ایشان افزون بر استنباط احکام در فقه فردی، در مسائل فقه سیاسی – اجتماعی نیز از آن به شایستگی بهره جسته است. بر پایه کاربرد این قاعده در ساحت اندیشه فقه سیاسی و نیزآن دسته از مسائل فقه اقتصادی که بر وضعیت ارزشی جامعه اثرگذار است، وظایف مسلمانان را در برابر سلطه‌گری‌های استعمار، روشن نموده است. اندیشه‌های ایشان در زمینه فقه اقتصادی، در قالب چند نامه موجود است و محور آن، رونق تولید ملی و استفاده از کالاهای داخلی است. زیرا وابستگی‌های اقتصادی مسلمانان به جهان کفر ، زمینه‌ساز سلطه و غلبه سیاسی کفار بر مسلمین است.

برای مطالعه ادامه مطلب از ویکی فقه اینجا را کلیک کنید.

برای مطالعه قاعده نفی سبیل در دانشنامه اسلامی اینجا را کلیک کنید.